Jak zapobiegać utracie danych?
- All Data Recovery
- Blog
Utrata danych zawsze niesie za sobą opłakane skutki. Czasem minimalne, a czasem wręcz katastrofalne. Dla większości firm utrata baz Danych księgowych, podatkowych czy klientów jest spełnieniem najgorszych koszmarów. Dla nas zwykłych użytkowników aparatów cyfrowych to może być po prostu utrata naszych pamiątkowych zdjęć, które mają dla nas ogromną wartość sentymentalną.
Do utraty Danych dochodzi w większości przypadków w następujących okolicznościach:
– niewłaściwego postępowania użytkownika
– awarii sprzętowej
– ataku hackerskiego
Przeważnie nikt nie zastanawia się nad tym, co się stanie jak utraciłby dane? Co by było, gdyby.. Jakie skutki może mieć utrata Danych? Nie myślimy o tym, zanim nie dojdzie do sytuacji, kiedy na ekranie komputera pojawi się komunikat „disk error”. Wtedy pada na nas blady strach. Usiłujemy sobie przypomnieć co straciliśmy i niestety okazuje się w większości przypadków, że wszystko co dla nas ważne. No i wtedy dochodzi do nas powaga sytuacji.
No ale co zrobić, żeby ustrzec się takich sytuacji, a przynajmniej zminimalizować możliwość jej wystąpienia?
Wystrzegaj się zapisywania dokumentów na dysku systemowym,
W przypadku ataku hackerskiego lub awarii, zawsze na pierwszy ogień idzie system operacyjny. Wtedy naprawa będzie dotyczyć instalacji systemu operacyjnego od początku, co w większości zdarzeń wiąże się z utratą Danych z partycji systemowej.
W takim przypadku doradzamy korzystanie z nośnika zewnętrznego, w przypadku zabezpieczenia Danych najbardziej wrażliwych. Jeżeli nastąpi uszkodzenie dysku systemowego lub konieczność reinstalacji systemu, wówczas nasze straty będą mniej bolesne. Oczywiście taki dysk zewnętrzny powinien mieć również kopie Danych, gdyż dyski zewnętrzne też czasem się uszkadzają, a taka kopia jeszcze nikomu nie zaszkodziła.
W nowszych laptopach często stosuje się takie rozwiązanie, gdzie dyskiem systemowym jest niezbyt duży dysk SSD np. 250 GB, a osobno zainstalowany jest dysk talerzowy do przechowywania Danych np. 2TB. Takie rozwiązanie zagwarantuje optymalne wykorzystanie mocy obliczeniowej komputera, sprawność działania takiego systemu oraz względne bezpieczeństwo informacji. Dysk SSD zapewni szybkie uruchamianie systemu operacyjnego natomiast drugi- większy dysk posłuży jako duży magazyn na dane. Komputer działa bardzo wydajnie, a dane są poza nośnikiem systemowym.
Regularnie twórz kopie zapasowe!
Niestety mało kto robi kopie zapasowe swoich danych? Często o tym zapominamy, nie mamy czasu, bo „co się może stać jak zrobimy za tydzień czy dwa?” . Wtedy niestety to czego nie zabezpieczyliśmy może nas sporo kosztować. Tworzenie kopii zapasowych jest niezwykle ważne w każdym momencie. W przypadku awarii sprzętu, jeżeli mamy dane są skopiowane w chmurze lub na innym zewnętrznym dysku, gwarantuje nam to dostęp do nich z każdego miejsca na świecie. Ważne jest, żeby nie przetrzymywać kopii zapasowej danych na tym samym fizycznym nośniku np. tym samym dysku lecz na innej partycji. Wówczas w przypadku fizycznego uszkodzenia dysku, stracimy obie partycje. Drugą ważną zasadą jest niesynchronizowanie Danych z urządzeniem, z których te dane utraciliśmy. Możemy wtedy nadpisać nasz backup.
Backup staje się nieprzydatny, jeżeli dane zapisane w nim są nieaktualne lub nadpisane z błędami. Warto przetestować możliwość przywrócenia z takiego backupu.. Dobrze jest ponad to okresowo kontrolować kopię zapasową, jej pojemność i podstawowe foldery. Czy są w nich najważniejsze i zaktualizowane dokumenty. Przy okazji przetestujesz czy przywrócenie z backupu zadziała na pewno!
– Jaką metodę backupu wybrać, żeby zabezpieczyć krytyczne dane? Generalnie rzecz ujmując, „od przybytku głowa nie boli” , bo dobry backup to nie pojedyncza, ale minimum podwójna lub nawet potrójna) kopia zapasowa. Dobrym miejscem na dane jest dysk komputera i po jednej kopii backupowej na zewnętrznych nośnikach podłączanych na przykład do portu USB. Zaraz po skopiowaniu czy zsynchronizowaniu backupu takie dyski USB należy bezwzględnie odłączyć, ponieważ niebezpieczne oprogramowanie lub wirusy nie tylko mogą zainfekować podstawowe urządzenie, z którego zabezpieczamy dane, ale mogą również zainfekować inne urządzenia peryferyjne, a więc i podłączone do usb dyski.
Nie zaszkodzi posiadać taką kopię newralgiczną w chmurze.
-Jak zabezpieczyć dane najlepiej? Najlepiej byłoby zapisać pełny obraz sektor po sektorze przy użyciu nowego dysku twardego. Wtedy praktycznie zawsze możliwe jest odtworzenie danych. Zaletą tej metody jest bezpośredni i szybki dostęp do Danych, a także odtworzenie systemu operacyjnego w bardzo krótkim czasie, oczywiście – jeżeli taka kopia zapasowa jest wykonywana sumiennie. Najlepiej wykonywać kopię przyrostową, taki zabieg zaoszczędzi sporo czasu i miejsca na dyskach backupowych.
Niezależnie od kopii przyrostowej systemu, dobrze jest trzymać w oddzielnych zabezpieczonych folderach pliki, które mają dużą wartość osobistą lub biznesową: zdjęcia, filmy, korespondencja elektroniczna, kopia pliku pocztowego czy faktury.
Niektórzy robią takie kopie przy użyciu odpowiednich programów, które służą tylko do tworzenia backupu. Niestety takie programy też wymagają kontroli, czy prawidłowo funkcjonują i czy w każdej chwili będziemy w stanie z nich odtworzyć z nich dane.
-Nośniki – który najlepszy? Jeszcze kilka lat temu, dyski optyczne były konkurencyjne, zarówno w kontekście ceny, jak i pojemności do innych nośników. Producenci płyt DVD czy następcy dysków Blu-ray, deklarowali także stosunkowo długą żywotność rzedu 5 do 200 lat. Jednak życie szybko zweryfikowało obietnice producentów okazało się, że płyta może być niemożliwa do odczytania praktycznie w każdym momencie jej użytkowania. Nośniki w postaci płyt DVD czy Blu-ray to nienajlepszy sposób do długiego i bezpiecznego przechowywania informacji. Dyski DVD charakteryzują się stosunkowo małą pojemnością i są w dużym stopniu narażone na uszkodzenia – zatłuszczenia, zarysowania wywołane przez samych użytkowników.. Z czasem takie nośniki matowieją i są problematyczne w przypadku konieczności odtworzenia Danych. Szczególnie szkodzą im słońce i ciepło. Nie bez winy są też producenci, którzy wykorzystują materiały niskiej jakości, oszczędzając na jakości warstw ochronnych oraz zapisu, co przyspiesza na ogół proces utleniania się warstwy odblaskowej. Taka płyta już po krótkim czasie może być trudna do odczytu. Warto pomyśleć też o urządzeniach do odtwarzania. Czy za kilka lat, przy tak znaczącym postępie technologicznym znajdziemy jeszcze urządzenie będące w stanie odczytać stare płyty?. Jeżeli w dzisiejszych czasach można kupić dysk o pojemności 2, a nawet 4TB za kilkaset złotych, nagrywanie płyt przestało mieć jakikolwiek sens.
Przechowywanie Danych na nośnikach flash stało się wygodne za sprawą małych kart SD i pamięci USB, czyli popularnych pendrive’ów. Lecz pamięci USB również nie gwarantują bezpieczeństwa przy długotrwałym przechowywaniu Danych. Podstawowym mankamentem technologii flash jest ograniczona liczba cykli zapisu i kasowania. Potem komórki stają się niezdatne do dalszego użytkowania. Często nawet renomowanym producentom chipów pamięci , zdarza się utrata informacji zapisanych na pendrive. W takim przypadku kiedy dochodzi do utraty niektórych informacji o plikach, niemożliwe staje się ich odtworzenie.. Innym problemem są niewielkie gabaryty takich nośników. Poręczność może stać się problematyczna, ponieważ łatwo je zapodziać lub narazić na uszkodzenia fizyczne. Złamanie lub pęknięcie takiej karty w czytniku, czy w kieszeni wcale nie zdarza się rzadko i w przypadku karty micro SD, praktycznie uniemożliwia odtworzenie Danych.
Popularnym w dzisiejszych czasach sposobem na zabezpieczanie Danych jest kopia w chmurze. Metoda ta, jak każda, ma swoje zalety i wady. Na pewno dużą zaletą jest to, że mamy dostęp do swoich Danych praktycznie z każdego miejsca na świecie. Przestrzeń dyskowa w chmurze może sięgać nawet 0,5 TB w zależności od dostawcy usługi. Ryzyko utraty takich Danych jest ograniczone, ale też pociąga za sobą spore koszty. Utrzymanie kilku takich serwerów może nadwyrężyć kieszeń. Inną wadą tego sposobu przechowywania backupu jest upublicznienie naszych Danych. W momencie kiedy kopiujemy nasze dane do Internetu, jest większa możliwość utraty nad nimi kontroli, a co za tym idzie możliwość wycieku danych. Z powyższego wynika, że ten sposób słabo się sprawdza do przechowywania danych wrażliwych, poufnych i osobistych.
W bardziej komercyjnych zastosowaniach jeszcze często spotkać można taśmy magnetyczne, które są stosunkowo tanią metodą przechowywania bardzo dużej ilości informacji. Koszty przechowywania Danych rosną proporcjonalnie do ich ilości. Może to być olbrzymi problem, przede wszystkim dla firm i przedsiębiorstw, które są zmuszone do przetrzymywania ogromnych ilości Danych przez lata. Administrowanie i przechowywanie takiej ilości Danych w długim czasie, prowadzi do niewspółmiernego wzrostu kosztów utrzymywania infrastruktury informatycznej. Taśmy magnetyczne dają przedsiębiorstwom korzyści w postaci możliwie jak najlepszego stosunku ceny do pojemności i wydajności. W związku z tym taśmy magnetyczne ze względu na swoje zalety przeżywają swoją drugą młodość. Biblioteki taśmowe, to sprawdzone i stabilne rozwiązanie pozwalające na zautomatyzowanie w dużym stopniu backupu najważniejszych danych.
Taśmy są cenione ze względu na ogromna pojemność nawet do kilkuset TB na jednym nośniku. Niestety jest to rozwiązanie niedostępne dla zwykłych śmiertelników ze względu na swoje zaawansowanie i sporą cenę urządzeń- bibliotek i zmieniarek kaset.
Najbardziej powszechnym i najlepszym rozwiązaniem pozostaje nadal jednak tradycyjny nośnik magnetyczny HDD. Ze względu na coraz to nowocześniejszą technologię produkcji dysków HDD i SSD ceny tego typu nośników znacznie spadły a pojemność ich znacznie wzrosła. Jeżeli chodzi o możliwości przechowywania Danych w układach macierzowych z zastosowaniem klasycznych dysków HDD i SSD to może być ona w zasadzie nieograniczona.
Tradycyjne Dyski HDD także nie zagwarantują wieczności naszym danym. W przypadku zapisu magnetycznego na dyskach HDD, zachodzi zjawisko zaniku ładunku magnetycznego jest to niewielki odsetek rocznie, ale zawsze to coś. Przy czym każdy dysk ma określoną żywotność (otwarcie mówią o tym nawet producenci dysków – Mean Time Between Failures – średni czas pomiędzy awariami). Gołym okiem widać, że nie ma takiego dysku HDD, który będzie bezawaryjny na zawsze. Jednak jest to stosunkowo najtańsza i najbezpieczniejsza metoda przechowywania Danych , a jeśli uda się zapewnić odpowiednią metodologię duplikowania jesteśmy w stanie utrzymywać zdolność operacyjną i dobrze zabezpieczyć nasze dane . Odpowiednia infrastruktura zapewni nam zdolności działania nawet gdy jeden lub więcej dysków ulegnie awarii.
Chroń komputer przed złośliwym oprogramowaniem
To temat który w artykułach o ochronie i odzyskiwaniu Danych, wraca jak bumerang. Wielu jednak nadal nie przywiązuje do tego wagi. Nie zaopatrzając się w oprogramowanie zabezpieczające. Taki program antywirusowy to konieczność, żeby móc się bezpiecznie poruszać w otchłaniach internetu. Dobry program antywirusowy (nie w podstawowej wersji) nie tylko monitoruje komputer przed złośliwym oprogramowaniem, ale również przy pomocy zaawansowanych filtrów, uchroni dosyć skutecznie, przed włamaniami. Ważniejsze niż program antywirusowy są aktualizacje systemu, zapory sieciowej i samego programu antywirusowego, które zapewnią dostęp do najnowszych narzędzi i baz wirusów.
Druga niesamowicie ważną sprawą jest zachowanie zdrowego rozsądku w ferworze pracy czy rozrywki on-line. To najważniejsza zasada podczas korzystania z komputera i Internetu. Zachowując rozsądek i logicznie myślenie unikniecie wielu kłopotów. Np. załącznik w wiadomości email, którego się nie spodziewacie, a pochodzi z nieznanego konta- zastanówcie się dwa razy, zanim je otworzycie, mimo, że ciekawość was nurtuje. Skutki mogą być opłakane. Takie wiadomości mogą zawierać wirusy lub inne formy złośliwego oprogramowania.. Twój komputer może zostać zainfekowany , dane wyłudzone lub bezpowrotnie zaszyfrowane.
Również nierozsądnym jest pośpiech w usuwaniu zbędnych informacji czy programów z systemu. Bardzo często usuwamy foldery z ukrytymi danymi, co w najlepszym wypadku może grozić uszkodzeniem systemu operacyjnego, a w najgorszym nadpisanie usuniętych Danych.
W przypadku kiedy już jest za późno i nastąpiła utrata danych, najlepiej zwrócić się do fachowca, nie do kolegi. Technik w fachowy sposób stwierdzi, jaka jest możliwość ich odtworzenia i podejmie się tego zadania. Metody z for internetowych typu „zrób to sam” oraz darmowe oprogramowanie do wyświetlania reklam, zazwyczaj przynoszą więcej szkody niż pożytku. A sam odzysk Danych może okazać się niemożliwy.
Wniosek z tego taki , że posiadanie porządnej kopii zapasowej jest obowiązkiem każdego zdroworozsądkowego użytkownika komputera, tableta, czy smartfona, przynajmniej jeżeli chodzi o najważniejsze dane. Zdarzają się bowiem rzeczy, które należy przewidywać – licho nie śpi, złodzieje czuwają, a przypadki kradzieży danych czy awarii zdarzają się na porządku dziennym.